ወደ ሳምንታዊ ታሪካዊ ጋዜጣችን እንኳን በደህና መጡ

የበገና ታሪክን የመረዳት ጉዳይ 1

ቅዱስ ያሬድ

በቅዱስ ያሬድ ዜማ (ያሬዳዊ ዜማ) መዝሙሮችን ለማዳመጥ ስእሉን ይጫኑ

ስለ በገና ለመረዳት ወይም ለማወቅ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ዜማ ጥናትን መረዳት አስፈላጊ ሲሆን ስለ ቅዱስ ያሬድ እና ስለ ትምህርቶቹ ማወቅ አስፈላጊ ነው።

ቅዱስ ያሬድ በ6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከአክሱም ንጉሠ ነገሥት ዘኢትዮጵያ የሙዚቃ አቀናባሪ ነበር፣ ዜማና ዜማ ድርሰቶቹ የኢ/ኦ/ተ/ቤ/ክ ውዳሴ፣ አምልኮ እና ቅዳሴ ማዕከላዊ ክፍል ናቸው።

ለእርሱ ምስጋና ይግባውና ኢትዮጵያ እጅግ ጥንታዊ የሆኑ የሙዚቃ ማስታወሻዎች ሙሉ በሙሉ ተጠብቀው እንዲቆዩ ማድረጉ ይታወቃል።

የቅዱስ ያሬድ ዜማ ጥናት

 

 

ሰንጠረዥ ከ ዘመዱ፣ ግርማ። "የቅዱስ ያሬድ መዝሙር ማስታወሻዎች ከጽሑፍ ወደ መዝሙር" (2014)

የቅዱስ_ያሬድ_የዜማ_ስልቶች

፩.ግዕዝ፡- ግዕዝ የሚለው ቃል መሠረታዊ የግዕዝ ቋንቋ ነው። ይህ ትክክለኛ ትርጉም ሲሆን ግዕዝ የሚለው ቃል በዜማነቱ ሲተረጎም ርቱዕ(አብን ርቱዕ ሎቱ ናእ ማለቱ) ወይም የቀናው ቀጥተኛ፣አንደኛ ስልት፣መጀመሪያ ዜማ ማለት ነው በማለት ሊቃውንት ተርጉመውታል። ግዕዝ በዜማነቱ በጣም ጠንካራና ካርድ የተት ሊቃውንት ደረቅ ዜማ ይሉታል።

፪። በሌላ አምላክ ሔዝል ማለት አዘለ አስተዛዝ ከሚው የግዕዝ ቃል ወይም የግሥ ቃል የፍሬ መረጃ ይናገራል። ይህንንም መሰረት በማድረግ ሊቃውንቱ ዕዝል የሚለውን ቃል ከዜማው ጋር ያለውን ዝምድና ሲወጡ ዕዝል ማለት ከግዕዝ ጋር ታዝሎ የመጣ ወይም የወጣ ማለት ነው ይላሉ።

፫.አራራይ፡-አራራይ ማለት ዐራ አራር፣ማራራ፣ጥዑም(ሀብተ መንፈስ ቅዱስ ለሐዋርያት የተሰጠ መሆኑን ለማጠየቅ) አሳዛኝ፣ልብን የሚመስጥ ማለት ነው።

❖በገድለ ያሬድም ላይ የሰውም ሆነ የእንስሳት አራዊትም ሆነ የአዋፍ ዜማ ከሥቱ የዜማ ይዞታ አይወጣም የሚል ምልክት ምንጊዜም የዜማ ሁሉ መመዘኛ እነርሱ ናቸው።

❖ ቤተ-ክርስቲያን፣አባቶቻችን፣ታሪካችንን፣ባሃል፣

 

የቅዱስ_ያሬድ_የዜማ_ምልክቶች

፩.ድፋት = ድምጽና አንገትን ወደ ታች ርግጥ አድርጎ መተንፈስን ወደ ሆዱ እንቅስቃሴ በመመለስ ማዜም።
❖ ምስጢሩ የክርስቶስን ከሰማየ ሰማያት መውረዱ ያስረዳል ።

፪.ሂደት = ሳታቆም ወይም ሳታቋርጥ ምንም ነገር ሳይይዝ ሰተት ብለህ ሂድ ወይም አዚም።
❖ ምስጢሩ ዓይቆሮታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በዚህ ዓለም እየተዘዋወረ ማስተማሩንና በሰንበት ጊዜ ከሐና ወደ ቀያፋ፤ ወደ ሮድስና ወደ ኢየሱስ ምንም ሳይናገር ተመለሰ።

፫.ቅናት = በዜማዉዉ ቃል መጨረስ ያለ ቆርጦ የፊደል ሆሄ ይዘህ አንገትህን በማቃናት እና ድምጽህን እንቅ በማድረግ አዚም።
❖ ምስጢሩ አይሁዳዊ ጌታ ላይ መቅናታና እየታዘዙት አሳልፈዉ መስጠታቸዉን ያስረዳል።

፬.ይዘት = በፍጥነት ከሚዜማው ዘር ዝርዝር የፊደል ሆሄ ያዝ በማድረግ አዚም።
❖ ምስጢሩ አይሁድ ጌታን መአዛን እንዲሁም
እግዚአብሔር ዓለምን በመጨረስ እጁ የያዘው ያስረዳል።

፭.ቁርጥ = ድምጽን በመጠኑ በመቀነስ ፣ትንፋሽን ወደታች በማመቅና እንደገና ድምጽን በማጋነን እና አንገትን ወደ ፊት ገፋ በማድረግ አዚም።
❖ ምስጢሩ አይሁድ ጌታን ቢያሰቃዩትም አዳምን
ለማዳን መቁረይ ማስጠንቀቂያ ያስረዳል ።

፮.ጭረት = በዘር መካከል ያለ ቁርጥ ሆሄ ወደ ጎን ቻር በማድረግ አዚም።
❖ ምስጢሩ የጨረር ግርፋት ያስረዳል።

፯.ርክርክ = ረጅም የሆኑ ዜማዎች ላይ ርክርክን በረጅሙ አዚም።
❖ ምስጢሩ ጌታ በተሰጠ ጊዜ የተጠባበቀበት ምክንያት ደም ያስረዳል።

፰.ደረት = ደረትን ከፍ በማድረግና ቆርጦ የፊደል ሆሄ ወደ ላይ ቆንጥጦ በማድረግ አዚም።
❖ ምስጢሩ የጌታን እርገት ያስረዳል።

#ከቅዱስ_ያሬድ_በእገዛላ_በተነሱ_ሊቃውንት_የተጨመረ_የዜማ_ምልክቶች

9.ድርስ /ስ/ =የቃል መጨረስ የያዙት የታሸጉ የፊደል ሆሄ ወደ ላይ ቆንጥ በማድረግ በማዜም ማለት ምልክት ።
❖ ምስጢሩ የተነገረው ትንቢትና የተቆጠረው ሱባኤ በመድረሱ ተዋርዶና ተስፋ ቆርጦ የነበረው የሰዉ ልጅ የክርስቶስ ጳጳስ ነፍስ የነጻነት ተስፋ ትንሳኤ ማግኘቱን የሚጎዳ።

፲.አንብር ( ር ) =የአንዱን ዘር የመጨረሻ ሆሄ ያለምንም ተጨማሪ ድምጽና ርክክ በማስቀመጥ ወይም በማቆም አዚም ማለት ነው።
❖ ምስጢሩ ጌታ የማዳን ሥራ ጨርሶ ወደ ሰማይ ካረገ በኋላ አብቀኝ መቀመጡን፥ አንድም ሰዎች በጉራ የተመሰሉ ግብረ ኃይላትን ትተው በቀኝ በኩል የተመሰለን ግብረ ጽድቅ ብቻ በመሥራት ቢኑሩ በዕለተ ምጽአት በቀኙ ታገሡ።
የመቆማቸው ምሳሌ ነው።

❖ ቤተ-ክርስቲያን ፣አባቶቻችን ፣ታሪካችንን ፣ባህል ፣